Wanneer ben je hersendood?
Wat is hersendood?
Iemand die hersendood is, is niet meer bij bewustzijn en kan niet meer spontaan ademen. De oorzaak van de hersenbeschadiging is daarbij gekend: bijvoorbeeld een hersenbloeding, een ongeval en/of langdurig zuurstoftekort in de hersenen. De hersenbeschadiging is daarbij onomkeerbaar.
Om de definitie van hersendood te begrijpen, moet je eigenlijk teruggaan in de geschiedenis. Vroeger werd de dood gelijkgesteld met het stoppen van het kloppen van het hart. De introductie van de kunstmatige ademhaling een halve eeuw geleden opende nieuwe mogelijkheden. Al zijn de hersenen afgestorven, door het hart aan een mechanische ventilator te houden, blijven de organen van de overleden persoon in conditie. Het hart blijft dan kloppen, ook al is er geen enkele hersenfunctie meer.
Machines doen het werk
Als de overledene hersendood is, kunnen artsen met bepaalde apparatuur de organen kunstmatig in leven houden. Dat gebeurt zo:
- De ademhaling wordt ondersteund door een beademingstoestel.
- De bloeddruk en het hartritme worden door geneesmiddelen en perfusies op peil gehouden.
- De lichaamstemperatuur wordt op 37 graden gehouden en blijft dus warm.
- De huidskleur blijft hierdoor ook rozig.
Geen vergissing mogelijk
In geval van hersendood en wel nog functionerende organen, kunnen de organen in principe getransplanteerd worden.
Allereerst worden er dan uitgebreide onderzoeken gedaan. De Belgische wet eist dat drie artsen, die volledig onafhankelijk zijn van het transplantatieteam en die gebruikmaken van de meest recente medische kennis, de diagnose van overlijden vaststellen. Deze drie artsen voeren allemaal dezelfde klinische testen uit, waarbij het vaststellen van afwezigheid van alle hersenstamreflexen cruciaal is. Er wordt bijvoorbeeld gecheckt of er in de ledematen een respons op pijnprikkels is, of er in beide ogen een pupilreflex is en of er ademhaling is. Eventueel is bijkomend technisch onderzoek aangewezen, zoals een EEG of aniografie.
Als de drie artsen onafhankelijk van elkaar oordelen dat er sprake is van een onomkeerbaar coma waarvan de oorzaak gekend is, alle hersenstamreflexen afwezig zijn en de laatste arts vaststelt dat er ook geen reactie van het ademhalingscentrum is, dan wordt de patiënt hersendood/overleden verklaard. Bij deze aanpak is een vergissing onmogelijk.